کودکان در مواجهه با یک طلبه ملبس چه واکنشی از خود نشان میدهند؟ نگاه نوجوانان و جوانان به طلبه ها چیست؟ بزرگسالان و سالخوردگان چه رفتاری با طلاب دارند؟ دختران به طلبه ها چگونه می نگرند؟

کودکان: کودکان خردسال در اولین نگاه به یک فرد ملبس از او میترسند و اگر طلبه به او نزدیک شود ممکن است بچه گریه کند، این مساله بازگشت به نوع لباسی است که برای کودک نا آشنا است و ممکن است در اثر چند بار مراوده با طلبه با او کنار بیاید دلیل این مساله را میتوان در کودکان خردسالی که بصورت مرتب با طلبه ارتباط دارند مشاهده کرد که این نکته را برای خود حل کرده اند، برخی از خردسالان هم با مشاهده طلبه با انگشت طلبه را نشان میدهند و میگویند امام امام، اما کودکان چند ساله در مواجهه با طلبه ها خجالت کشیده و یا میترسند و از او دوری میکنند و این مساله از نگاه معماگونه ی بچه ها به یک فرد ملبس دارد که این شخص با این مشخصات چه کسی است، رفتار اولیه یک طلبه در نگاه کودکان بیشترین تاثیر را میگذارد ممکن است یک روحانی را دیده باشند که در منبر فریاد کشیده است یا امام جمعه ای را از تلویزیون میبیند که اگر چه معنای حرفهای او را متوجه نمیشود اما از حرکات چهره او حس میکند که این روحانی دعوا دارد و این نگاه ممکن است در ذهن کودک نقش بسته باشد، اما در مجموع کودکان در حالت عادی از روحانیت دوری میجویند مگر اینکه یک طلبه را از نزدیک دیده باشند که در این صورت رفتار آن طلبه سازنده ذهن کودک است، اما برخی از کودکان در مواجهه با طلبه ملبس سلام میدهند.

نوجوانان: نوجوانها زمانی که از مدرسه می آیند یا بصورت گروهی  جایی میروند در مواجهه با طلبه ممکن است متلک هایی به حاج آقا بگویند و خنده ای کنند مثلا میگویند تقبل الله حاج اقا یا مثلا میگویند صفر کیلومتر و ... اما اگر نزدیک حاج آقا باشند  تک به تک سلام میکنند که البته درقالب سلام شیطنتهایی هم میکنند،یا سوالات سرکاری که هم خود را پیش دوستانشان مطرح کنند و هم لبخندی را برلب دوستان بنشانند، اما برای اکثر نوجوانها جالب است که با طلبه ها از نزدیک آشنا شوند و روال درس و زندگی طلبه ها را بدانند و به این مسائل علاقه نشان میدهند، حضور یک طلبه در یک مدرسه راهنمایی یا دبیرستان و یا حتی کلاسهای تابستانی میتواند میزان علاقه نوجوانان را نشان دهد سوالهای متعدد و بعضا بسیار جزئی و شخصی مطرح میکنند، نوجوانان حس کنجکاوی دارند و تا حدی علاقه به مسائل معنوی و دینی دارند از سوی دیگر نیز هنوز با مسائل سیاسی و اجتماعی آشنا نیستند از اینرو بیشتر با نگاههای دینی به طلبه ها نگاه میکنند البته تشخیص نادرست نیاز نوجوانان میتواند آنها را از دور طلبه پراکنده کند، بطور کلی نگاه نوجوانان بغیر از شیطنتهای کودکانه با طلبه ها خوب است حتی متلکهای آنها میتواند نشان از دوست داشتن و خودی دانستن طلبه باشد.

جوانان: بسیاری از جوانان در دانشگاه تحصیل میکنند برقراری نسبت منطقی بین علم و دین کمتر مورد توجه است ازین رو در پارادوکس علم و دین ، جوانان به سمت و سوی علم گرایش بهتری دارند و این مسئله اولین گامهای تزلزل را در نگاه جوانان نسبت به طلبه و روحانی ایجاد میکند، از سوی دیگر جوانان بمرور با مسائل اجتماعی و سیاسی ارتباط برقرار میکنند و تصور اینکه حکومت توسط روحانیون اداره میشود کافی است تا ناکارآمدیها را بپای روحانیون بنویسند، در این مقطع نگاه به روحانی بیشتر از آنکه جنبه دینی داشته باشد رنگ سیاسی بیشتر حاکم است، جوان دانشجویی را تصور کنید که آینده شغلی نا معلومی در انتظار اوست حس آرمانگرایی جوانانه کافی است که ناکارآمدیها را به سمت و سوی روحانی و طلبه بکشاند و آنها را به باد انتقاد گیرد،مسئله دیگر اینکه  جوان در این دوران با استفاده از وسائل ارتباطی نظیر ماهواره و اینترنت و کتاب با رقبای فکری روحانیت آشنا میشود و ممکن است رقیب را بر طلبه ها ترجیح دهد خصوصا آنکه نگاه فقهی و مناسک محور طلبگی سختیهایی را برای جوان بی حوصله بدنبال دارد، البته اینها به هیچ وجه بمعنای بی دینی نخواهد بود بلکه ممکن است تعریفی از دین را قبول کند که لزوما شبیه قرائت روحانیت و طلبه ها از دین نیست، از این رو جوانان عمدتا یا حامی و منتقد روحانیون هستند یا منتقدین و مخالفین.

بزرگسالان: این دسته از مردم زندگی خود را تا حدی سروسامان داده اند و پیشرفت و تربیت و سلامت فرزندانشان مهم است و مقداری از آرمانگرایی های جوانانه فاصله گرفته اند و به سمت و سوی محافظه کاری میروند از این رو نگاه این دسته از مردم به روحانیون حالت محافظه کارانه دارد گویا این دسته پذیرفته اند که با روحانیون همزیستی داشته باشند و این طلبه ها و روحانیون میتوانند در سلامت فکری و فرهنگی جامعه مفید باشند اگر چه ممکن است بخشی از این دسته موافق حکومت روحانیون نباشند اما بیشتر مایلند با وضع موجود کنار آیند واز بهم خوردن وضع موجود حمایت نمیکنند چه آنکه خود آنها نیز حوصله این کارها را ندارند.

کهنسالان:کهنسالان بیشتر بفکر آخرت و مرگ هستند فکر حساب و کتاب و آخرت کافی است در نگاه به روحانیون نگاه متفاوت و البته آمیخته با احتیاط داشته باشند چه بسا از میان حرفهای طلبه ها دنبال آن هستند تا راه نجاتی برای خود جستجو کنند از این رو در ارتباط با روحانیون احترام بیشتری میگذارند چه بسا که این دسته از مردم با گذراندن سالیان طولانی به این نتیجه رسیده اند که روحانیون سرجمع برای جامعه مفید بوده اند، در برخوردها با کهنسالان که البته بسیاری از آنها هم سنتی هستند روحانیت اعتبار بهتری دارد.

دختران: برخی از دختران جوان به طلبه و عالم طلبگی علاقه دارند و با جان و دل به آنها اعتماد میکنند اگر فقط یکبار در بین دختران برای پرسش و پاسخ حاضر شوید میتوانید سیل سوالات آنها و ابراز علاقه و اعتماد آنها را مشاهده کنید، اما برخی دیگر از دختران روحانی و طلبه را نماد محدودیت تصور میکنند، گو اینکه فکر میکنند بر اساس نگاه طلبه ها دختران باید در خانه بمانند شاید آنها فقط حرفهای برخی از طلبه ها را در زمینه حجاب شنیده اند از این رو نگاه خاصی به طلبه ها دارند.

جمع بندی: در یک نگاه کلان اگر چه بخشی از مشکلات جامعه بپای روحانیت نوشته شده و بعضا شان  ومنزلت اجتماعی آنها تنزل کرده است اما در مجموع هنوز از معتمدین مردم هستند شاید برخی معتقد به کارهای اجرایی آنها نباشد اما آنها را بعنوان یک نهاد دینی و اجتماعی مثبت پذیرا باشند. نکته دیگر اینکه بسیاری از کسانی که با یکی دو نفر از طلبه ها از نزدیک آشنا باشند نگاه بهتری به طلبه ها پیدا میکنند و معمولا میگویند این طلبه فرق میکند. نکته آخر اینکه بنظر میرسد مردم بین طلبه و روحانی فرق میگذارند و نسبت به طلبه اعتماد بهتری دارند.

توجه:
این نوشته بیشتر حالت تقریبی و تخمینی دارد و ممکن است برخی از دوستان تجربه ای متفاوت داشته باشند.